Muziek & Taal

Ik zal hier heel beknopt uit proberen te leggen hoe muziek leren maken werkt. In veel opzichten is het leren spelen van muziek vergelijkbaar met het leren van taal. De mogelijkheid om taal te leren is in onze genen al vastgelegd. Een basaal gevoel voor grammaticale wetmatigheden heeft iedereen al vanaf zijn geboorte, hoe het zich ontwikkelt hangt af van de omgeving. Ook muziek kent dat soort “basis grammatica”. Overal ter wereld kunnen mensen tempo voelen ten opzichte van ritmische variatie en het voelen van “spanning” en het oplossen daarvan kan iedereen, zij het onbewust.

Bijna iedereen groeit op met muziek om zich heen en ontwikkelt aan de hand daarvan de genetische mogelijkheden, net zoals een baby al heel vroeg de betekenis van woorden uit hun omgeving beginnen te leren.

Hoe je taal leert spreken

Bij taal leren we als kind al brabbelend woorden en zinnen maken. Het  door elkaar husselen van klanken en het onderzoeken van de mogelijkheden is de leermethode. En dan, rond het 7^e jaar, kan eigenlijk ieder kind nagenoeg foutloos heel veel complexe zinnen zelf “componeren”. Inclusief de juiste klankbuigingen om de betekenis duidelijk te maken. In de basis is taal leren dus een heel creatief proces. Pas als we de spraak beheersen, leren we stapsgewijs schrijven en lezen. En een enkeling onder ons wordt op veel latere leeftijd een Hemmingway of Marquez.

Hoe je muziek leert maken

Bij muziek vindt een vergelijkbaar proces plaats, met het verschil dat er een instrument aan te pas komt dat niet bij het lichaam hoort. Om muziek te leren maken is het dus net zo goed van belang dat we ons eerst de basisstructuren van muziek eigen maken. Net als bij taal gaat dat het beste door al brabbelend op je instrument klanken door elkaar te husselen. Net zo lang tot we daar woorden en zinnen van kunnen componeren, met de juiste klankbuigingen om ze muzikale betekenis weer te geven. De klanken die we in ons hoofd hebben kunnen we dan direct weergeven op ons instrument. We leren als het ware spreken via ons instrument. Hebben we dat voor elkaar dan kunnen we ook gaan leren lezen en schrijven. Een enkeling wordt dan Beethoven, Chet Baker of Jimi Hendrix. Waarvan de laatste twee het lezen en schrijven niet eens nodig hadden…

Muziekles

Als je muziekles gaat volgen om een instrument te leren spelen, dan is het verstandig goed na te denken wat je leraar de kan bieden. Kijk of hij voldoende aandacht besteedt aan het daadwerkelijk leren van muziek en je niet uitsluitend geschreven noten laat reproduceren (klassiek, popmuziek) of vooral vanuit uitgebreide theorie laat improviseren (jazz).

Uitgebreide wetenschappelijke onderbouwing van het bovenstaande is o.a. te vinden in het boek:

Klanksporen – Breinvriendelijk musciceren (Lieven Strobbe en Hans van Regenmortel, 2010)